1. Συλλογή από τη φύση αυτοφυών φυτών ορχεοειδών και δημιουργία μητρικού υλικού
Μοριακός χαρακτηρισμός ελληνικών πληθυσμών
Στο πλαίσιο του θα πραγματοποιηθεί εκτεταμένη έρευνα στις περιοχές που αυτοφυόνται είδη της οικογένειας των ορχεοειδών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή. Με τη βοήθεια της επιστημονικής ομάδας του ΙΓΒ&ΦΠ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, θα πραγματοποιηθεί βιβλιογραφική έρευνα για τις ακριβείς θέσεις εξάπλωσης των ειδών ορχεοειδών στην περιοχή Μακεδονίας-Θράκης και με βάση αυτές τις πληροφορίες θα οργανωθούν ειδικές βοτανικές αποστολές με καθορισμένες διαδρομές για τον εντοπισμό των αυτοφυών πληθυσμών των ορχεοειδών-στόχων του προγράμματος. Θα συλλεχθούν ζωντανά φυτά ή/και σπέρματα. Από κάθε περιοχή θα συλλεχθούν ζωντανά φυτά με τη ριζόσφαιρά τους για εκτός τόπου διατήρηση και αγενή πολλαπλασιασμό στο ΙΓΒ&ΦΠ. Οι πληθυσμοί του γενών των ορχεοειδών παρουσιάζουν ιδιαίτερη πολυπλοκότητα ακόμα και σε μορφολογικό επίπεδο εξαιτίας του εκτεταμένου ένδο- και δια-ειδικού υβριδισμού, με αποτέλεσμα ο γενετικός χαρακτηρισμός τους να αποδεικνύεται δύσκολος. Για τον σκοπό αυτό θα πραγματοποιηθεί ένας συνδυασμός μοριακών δεικτών και δεικτών DNA barcoding.
2. In vitro και in vivo αναπαραγωγή
Θα πραγματοποιηθούν πειραματικές δοκιμές για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων πρωτοκόλλων in vitro παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού των υπό εξέταση ειδών με προτεραιότητα στο O. mascula. Οι συγκεκριμένες δοκιμές θα σχετίζονται με
- την χρήση του κατάλληλου βασικού θρεπτικού υποστρώματος στη φάση της φύτρωσης των σπερμάτων in vitro και της δημιουργίας protocorms,
- την επίδραση των διαφόρων ρυθμιστών αύξησης (αυξινών, κυτοκινινών, γιββεριλλινών (GA3) στα διάφορα στάδια ανάπτυξης,
- τη ριζοβολία των παραγόμενων φυταρίων.
στις κύριες φάσεις της διαδικασίας που είναι:
- η εγκατάσταση των αρχικών εκφύτων σε ασηπτικές συνθήκες καλλιέργειας (φύτρωση σπερμάτων ορχιδέοειδών – μελέτη και ειδική επερξαργασία με NaOCl και ίσως με AgNO3)
- ο in vitro βλαστικός πολλαπλασιασμός τους
- η in vitro παραγωγή protocorms
- η in vitro παραγωγή φυταρίων
- η in vitro ριζοβολία.
Θα ακολουθήσει η σκληραγώγηση των παραχθέντων φυταρίων στο θερμοκήπιο.
3. Ανάπτυξη τεχνικών καλλιέργειας ειδών Orchidaceae
Τα παραχθέντα φυτά, αφού σκληραγωγηθούν θα εγκατασταθούν σε πιλοτικό – πειραματικό αγρό από την εταιρεία ΜΠΑΚΑΤΖΟΥΝΗΣ Α.Ε. Θα πραγματοποιηθούν όλες οι απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες για την ανάπτυξη των φυτών. Μεταξύ άλλων από τη ριζόσφαιρα των συλλεγμένων από τη φύση φυτών θα απομονωθούν και θα προσδιοριστούν οι συμβιωτικοί μύκητες για κάθε είδος. Θα ακολουθήσει απομόνωση και ταυτοποίηση στο εργαστήριο των εξειδικευμένων ορχιδοειδών μυκόρριζων από τα φυτικά και τα αντίστοιχα εδαφολογικά δείγματα συλλογής και ανάπτυξη πρωτοκόλλου γενετικής γενοτύπισης των ορχιδοειδών μυκόρριζων. Ο χρόνος υλοποίησης του προγράμματος δεν επαρκεί για την αξιολόγηση της παραγωγής από τα φυτά αυτά, καθώς ο βιολογικός κύκλος απαιτεί τουλάχιστον δύο χρόνια για την παραγωγή των βολβών, αλλά οι διαδικασίες θα συνεχιστούν και μετά τη λήξη του προγράμματος από την εταιρία.
4. Βελτιστοποίηση μεθόδων παρασκευής ροφήματος σαλεπιού
Η βασικότερη λειτουργική ιδιότητα των πολυσακχαριτών που περιέχονται στο σαλέπι, είναι η ιδιότητά τους να αυξάνουν το ιξώδες ή να προκαλούν την πήξη υδατικών διαλυμάτων. Κατά συνέπεια, υπάρχει ενδιαφέρον για την απομόνωση, το χαρακτηρισμό και τις δυνατότητες χρησιμοποίησης αυτού του ισχυρού φυσικού τροποποιητή ιξώδους/πηκτικού παράγοντα ως φυσικού πρόσθετου σε κρέμες, dressings, σάλτσες και άλλες εφαρμογές.
Οι ιδιότητες και ο τρόπος δημιουργίας ενός καινοτόμου ροφήματος σαλεπιού θα μελετηθούν από το Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων – ΕΚΠΑ. Το ΕΦΧΦΠ-ΕΚΠΑ, αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρισμένα εργαστήρια στην μελέτη φυσικών προϊόντων στην Ευρώπη. Η ερευνητική ομάδα του ΕΦΧΦΠ-ΕΚΠΑ, καταβάλει συστημαστική προσπάθεια ανάδειξης των δυνατοτήτων της ελληνικής χλωρίδας και την αξιοποίηση των ευεργετικών ιδιοτήτων των ΑΦΦ της χώρας μας για την ανάπτυξη καινοτόμων διατροφικών προϊόντων και συμπληρωμάτων διατροφής. Οι ιδιότητες και ο τρόπος δημιουργίας ενός καινοτόμου ροφήματος σαλεπιού θα μελετηθούν από το ΕΦΧΦΠ-ΕΚΠΑ. Με σκοπό την επιλογή του βέλτιστου πρωτοκόλου ανάπτυξης των τελικών ξηρών προϊότων θα γίνει αξιολόγηση του χημικού περιεχομένου και της δυνατότητας επαναδιαλυτοποίησής τους σε νερό για την παραγωγή στιγμιαίων ροφημάτων με τα επιθυμητά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
5. Ενημέρωση κοινής γνώμης για τους κινδύνους σχετικούς με τη βιοποικιλότητα και δημιουργία επιδεικτικού πάρκου διατήρησης και ενημέρωσης
Δημιουργία επιδεικτικού πάρκου με αυτοφυή αρωματικά/φαρμακευτικά φυτά για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση. Θα δημιουργηθεί επισκέψιμος χώρος σε έκταση 1,5 στρ. Η πρόταση για τα είδη που θα χρησιμοποιηθούν, η σχεδίαση και η πληροφόρηση θα γίνει από την επιστημονική ομάδα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ κατά το πρότυπο ενός βοτανικού κήπου. Θα περιλαμβάνει πλήρες σχέδιο αρχιτεκτονικής τοπίου και σχέδιο φύτευσης για τη δημιουργία επισκέψιμου χώρου, συμπεριλαμβανομένων και χώρων συγκέντρωσης, βασικά σχέδια άρδευσης, λοιπές προτάσεις κάλυψης και δημιουργίας άριστου αισθητικού αποτελέσματος. Δημιουργία επισκέψιμης καλλιεργήσιμης έκτασης 3 στρ στο πίσω μέρος του οικοπέδου, για ελληνικά είδη αρωματικών/φαρμακευτικών ειδών. Ο χώρος θα είναι επισκέψιμος από σχολεία και όποιον ενδιαφέρεται.